💥 Ecologisch-economische ineenstorting is onafwendbaar, en dat is hoopvoller dan je misschien denkt
De economie van Europa staat onder grote druk. Het woord ‘existentieel’ valt zelfs: het voortbestaan van de Europese Unie staat op het spel.
Oud-ECB topman Mario Draghi presenteerde onlangs een rapport met zijn adviezen om het tij te keren.
Die adviezen liggen in lijn van wat we al kennen om een economie te laten draaien: concurrentiekracht en productiviteit om de VS en China bij te benen. Het doel is economische groei!
Het kan ook anders.
Wat als we nu eens niet naar de adviezen van deze klassiek economisch denker luisteren, maar ruim baan geven aan het gedachtegoed van de jonge econoom Jonas Van der Slycken die pleit voor genoeg voor iedereen.
Jonas stipt ook aan - en dat hoor je in het algemeen en onder economen in het bijzonder nog maar weinigen hardop zeggen - dat de groeidwang ook is verankerd in ideeën waarvan we denken dat ze ons naar iets nieuws leiden.
Denk aan de Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's), de Green Deal en zelfs de IPCC-klimaatrapporten,
Naast dat vertelde Jonas mij in het interview voor Re-story - dat je kan lezen of beluisteren - waarom hij economie ging studeren, zijn economisch eurekamoment, het herclaimen van de betekenis van woorden en een inkijk in ideeën die hij oppert om tot een economie te komen zie zorgt voor mens en planeet,
De Duurzame Troonrede
Het is crisis. Geen gewone crisis, geen polycrisis, maar een permacrisis. De permanente crisis is geen tijdelijk ongemak, maar een nieuwe realiteit.
We ontmoeten op het leerfestival Buurland in de Diestse Citadel een meer apocalyptische Kees Klomp dan we van hem gewoon zijn. De reden komt voort uit zijn uiteenzetting tijdens de duurzame troonrede.
Het heeft hem weken gekost om de woorden aan het papier toe te vertrouwen, om de pijn die erachter schuilgaat te verdragen, vertelt hij.
Al sinds 1997 is het in Nederland op de eerste dinsdag van september Duurzame Dinsdag. Duurzame ideeën en initiatieven krijgen dan een podium in politiek Den Haag.
Ook wordt - twee weken voor de Troonrede door de Nederlandse koning - de Duurzame Troonrede uitgesproken.
Een typisch Nederlandse aangelegenheid zou je denken. Maar wat Kees vertelde, raakt net zo goed aan en geldt voor België, Europa en de westerse wereld.
Kees heeft op een rij gezet wat de economische gevolgen zijn van de schade door klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en milieuvervuiling.
Zo vertelt hij dat alleen al de macro-economische schade van klimaatverandering tot een internationaal inkomensverlies zou leiden van negentien procent in de komende zesentwintig jaar. Tot 2050 dus. Dit komt neer op 38.000 miljard dollar. Per jaar. En niet tijdelijk, maar structureel.
Omdat klimaatverandering, ecosysteemdienstenverlies en milieuvervuiling simpelweg te snel gaan, te complex zijn om op te lossen, en een te grote en langdurige ontwrichting van de markteconomie veroorzaken is volgens Kees een ecologisch-economische ineenstorting onafwendbaar.
Hiermee sluit Kees Klomp zich aan bij bijvoorbeeld ecofilosoof Rupert Read, die in zijn boekje This Civilisation Is Finished bepleit dat de industriele beschaving zoals we die nu kennen geen toekomst meer heeft en waarover we op Re-story al schreven en de Franse collapsologen Pablo Servigne en Raphaël Steven die stellen dat superrijken met een ollapse-verzekering zich terecht zorgen maken.
Zo erg zal het toch niet zijn.
Ook Kate Raworth zei tegen Kees dat je dit dystopische en apocalyptische verhaal niet kan en mag vertellen. Het doet alle hoop verliezen. Hier op Re-story schreven we al eerder over collapsologie
Maar het is nog niet allemaal hel en verdoemenis ('t Is nog al nie naar de wuppe), we kunnen nog in actie komen. Er is nog hoop en daarbij refereert Kees Klomp in zijn duurzame troonrede aan de voormalige Tsjechische president Václav Havel die zei:
Hoop is een kwaliteit van de ziel
en hangt niet af van wat er in de wereld gebeurt.
Hoop is niet
voorspellen of vooruitzien.
Het is een gerichtheid van de geest, een gerichtheid van het hart, verankerd voorbij de horizon.
Hoop in deze diepe en krachtige betekenis
is niet hetzelfde als vreugde omdat alles goed gaat, of bereidheid je in te zetten voor wat succes heeft.
Hoop
is ergens voor werken
omdat het goed is,
niet omdat het kans van slagen heeft.
Hoop is niet hetzelfde als optimisme;
evenmin de overtuiging dat iets goed zal aflopen. Het is de zekerheid
dat iets zinvol is
onafhankelijk van de afloop,
onafhankelijk van het resultaat
Hoop ontstaat dus al doende. Het is een betekenisvolle inspanning. Hoop is een werkwoord. En dat biedt mogelijkheden.
De systeemineenstorting die gaande is biedt hoopvolle mogelijkheden voor existentiële herijking.
Reden te meer om de ideologie achter het huidige economisch denken te doorgronden
Het K-woord! Dat was het centrale thema van de eerste Re-story brief van na de zomer.
Het kapitalisme, maar wat is het kapitalisme nu eigenlijk?
Die vraag is in 2012 het vertrekpunt voor de oprichting van het Museum van het Kapitalisme door een groep jongeren. Het Museum is een reizende tentoonstelling die dit najaar van 24 oktober tot en met 16 november in de Chinastraat in Gent neerstrijkt. Je kan er voor een rondleiding met Re-story naartoe op zaterdag 9 november om 15 uur.
Draag jij mee uit dat het wél anders kan?
We zijn dankbaar dat deze brief mee wordt gedragen door inmiddels meer dan twintig betalende subscribers en steun krijgt van B4Plastics en Officenter ...
Jij kan met een bijdrage van 5 euro per maand Re-story ook financieel ondersteunen, Daarmee draag je bij aan de verhalen over denkers, doeners en makers die tonen dat het wel anders kan!
Tot de volgende keer!
Mischa